Er gaat geen dag voorbij in de media en elders of er komt wel één of ander robotverhaal op de proppen. Het blijft fascineren. Ook wetenschappers lijken wereldwijd obsessief met het onderwerp bezig. Je zou het bijna robothysterie kunnen noemen. Herinner je je in die context nog het leger Stormtroopers uit Star Wars ? Dat waren die witte, schrikwekkende robots die in de verschillende episodes van de onsterfelijke sci-fi saga steevast voor veel heibel zorgden. Er is de voorbije decennia dan ook veel gefantaseerd en gespeculeerd over robotisering. De wereld die in al die fantasieën werd vooropgesteld, staat echter mijlenver weg van de realiteit van robotisering zoals we die vandaag kennen.
Simplistisch
De robots (dan hebben we het niet over een robotarm in een assemblagefabriek) van nu zijn qua intelligentie, motoriek en complexe cognitieve functies dan ook op z’n zachtst gezegd simplistisch te noemen. Wat eruit komt, is wat wij erin steken. Punt, andere lijn. Voor alle duidelijkheid: een kastje als de Google Home Smart Speaker dat ergens op een livingtafel staat en je aanstuurt via spraakcommando’s is geen robot. Dat is een hebbeding dat je aanstuurt via spraakcommando’s en dat alles wat je ertegen zegt netjes opslaat op een server aan de andere kant van de wereld. Zo kan dan geanalyseerd wat je voorkeuren zijn om je nog meer spullen onder de neus te duwen die je kan kopen.
“Herinner je je nog dat we met z’n allen enthousiast een robotstofzuiger in huis haalden ? Benieuwd op hoeveel plaatsen die ondertussen al in een hoekje staat weg te kwijnen.”
Spirituele machines
Geavanceerder waren de huishoudrobots in de film ‘I Robot’ met Will Smith in de hoofdrol. De film etaleerde robots als schijnbaar vreedzame wezens die echter al snel van koers veranderden om vervolgens de wereld over te nemen. Eén van de boeken die regisseur Alex Proyas als verplichte lectuur opdroeg aan de cast voor ze aan de productie begonnen, was het boek ‘The Age of Spiritual Machines’ dat Ray Kurzweil eind jaren ’90 schreef. Daarin voorspelde de auteur dat machines met intelligentie op menselijk niveau binnen enkele decennia beschikbaar zouden zijn via betaalbare computerapparatuur. Dat zou dan een revolutie teweegbrengen in de meeste aspecten van het leven.
Menselijke robot
Kurzweil kreeg gelijk en ongelijk. Twee decennia later zijn er inderdaad al betaalbare systemen die op basis van bijvoorbeeld spraakcommando’s elementaire dingen doen zoals online aankopen, de verwarming wat hoger zetten, rolluiken op en neer laten, het licht aan of uit knippen, … Ook is er Sophia, mogelijk de meest menselijke robot tot nogtoe gemaakt. Een gesprek voeren met haar kan maar het ziet er allemaal erg gekunsteld uit uit en de gezichtsmotoriek van Sophia tijdens een gesprek is ronduit bizar. Ik zie er mezelf op een zondagmiddag nog niet mee door het park wandelen. Toch geeft het experiment voorzichtig te kennen waartoe robotisering, AI en machine learning op langetermijn toe in staat zou kunnen zijn.
Vers geperst fruitsap
Ondertussen dromen we al een eeuw van robots. Het was immers de Tsjechische schrijver Karel Čapek die in zijn toneelstuk R.U.R. (Rossum’s Universal Robots) in 1921 het woord ‘robot’ voor het eerst gebruikte. Dat was afgeleid van het Tsjechische woord ‘robota’, dat ‘werk’ of ‘verplichte arbeid’ betekent. Wat voor mij een robot hoort te zijn ? Meer ééntje van het type als in ‘I, Robot’. Eentje die met het huishouden bezig is, die de hond uitlaat, die ‘s avonds langs jou in de sofa komt zitten om diepzinnige gesprekken te voeren en ‘s morgens de trap op loopt richting slaapkamer met koffie, vers geperst fruitsap en ovenwarme croissants. Daar zijn we twee decennia nadat Kurzweil ‘The Age of Spiritual Machines’ op de mensheid losliet, echter nog lichtjaren van weg. Tot dan moeten we het doen met een robot die menselijk gedrag in het beste geval een stukje emuleert.
